درمان واریکوسل (Varicocele)
درمان واریکوسل (Varicocele)
واریکوسل یعنی اتساع غیرطبیعی وریدهای بیضه (شبکه پامپینی‌فرم) که باعث اختلال در تخلیه خون از بیضه می‌شود.
به زبان ساده‌تر، رگ‌های اطراف بیضه شُل و گشاد می‌شوند و خون در آن‌ها جمع می‌شود — درست مثل واریس پا.
چرا درمان واریکوسل مهم است؟
واریکوسل می‌تواند باعث: کاهش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها درد و احساس سنگینی بیضه کوچک شدن (آتروفی) بیضه و در بعضی موارد، ناباروری شود.
در بعضی بیماران بدون علامت هم اگر آزمایش اسپرم غیرطبیعی باشد، درمان لازم است.
چه کسانی نیاز به درمان دارند؟
پزشک بعد از معاینه و گاهی سونوگرافی تصمیم می‌گیرد. درمان معمولاً در این موارد توصیه می‌شود: ناباروری با واریکوسل قابل لمس درد یا احساس سنگینی مداوم بیضه کوچک شدن بیضه در نوجوان واریکوسل شدید با تغییرات در آزمایش اسپرم
روش‌های درمان واریکوسل هدف درمان: بستن وریدهای معیوب تا جریان خون غیرطبیعی قطع شود. سه روش اصلی وجود دارد:
۱. جراحی واریکوسل (Varicocelectomy) درمان استاندارد و رایج است.
در این روش، جراح وریدهای گشاد را بسته یا قطع می‌کند تا خون فقط از مسیرهای سالم عبور کند. انواع جراحی بسته به محل و تکنیک عبارت‌اند از:
واریکوسلکتومی اینگوینال (Inguinal) برش در بالای بیضه (در محل طناب اسپرماتیک) ایجاد می‌شود. وریدها زیر دید مستقیم بسته می‌شوند.
واریکوسلکتومی میکروسکوپیک (Microsurgical) بهترین و دقیق‌ترین روش درمان واریکوسل است. با استفاده از میکروسکوپ جراحی، فقط وریدها بسته می‌شوند و شریان‌ها و عروق لنفاوی سالم حفظ می‌شوند.
کمترین عارضه (مثل آب آوردن بیضه) و کمترین احتمال عود را دارد.
واریکوسلکتومی لاپاروسکوپیک (Laparoscopic) با سه سوراخ کوچک در شکم انجام می‌شود. وریدهای بیضه از طریق لاپاروسکوپی بسته می‌شوند.
بیشتر برای واریکوسل دوطرفه استفاده می‌شود.
۲. آمبولیزاسیون (Varicocele Embolization) روشی غیرجراحی است که توسط رادیولوژیست مداخله‌ای انجام می‌شود. یک کاتتر باریک از طریق ورید کشاله ران یا گردن وارد می‌شود، سپس با مواد مخصوص (مثل کویل یا چسب) مسیر ورید بسته می‌شود.
بدون برش، بدون بخیه، و با دوره نقاهت بسیار کوتاه.
دوران نقاهت معمولاً بیمار همان روز یا روز بعد مرخص می‌شود. فعالیت سبک از روز بعد بلامانع است. فعالیت ورزشی یا سنگین معمولاً بعد از ۲ تا ۳ هفته مجاز است. درد خفیف یا تورم جزئی طبیعی است و با دارو برطرف می‌شود.
نتیجه و اثربخشی در اکثر بیماران، کیفیت اسپرم طی ۳ تا ۶ ماه بعد از عمل بهبود می‌یابد. در مردانی که علت ناباروری واریکوسل است، احتمال بارداری همسر افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. عود واریکوسل در روش میکروسکوپیک کمتر از ۲٪ است.
توصیه‌های مهم از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید؛ هر دو بر کیفیت اسپرم تأثیر منفی دارند. در صورت شغل‌های طولانی‌مدت ایستاده، هر چند ساعت استراحت دهید.