سرطان کلیه

شایع‌ترین تومور بدخیم کلیه در بزرگسالان است که حدود ۲–۳٪ کل سرطان‌های بزرگسالان را شامل می‌شود.

بیشترین نوع آن کارسینوم سلول روشن (Clear Cell RCC) است که حدود 70–80٪ موارد را تشکیل می‌دهد.

سایر انواع شامل: پاپیلری (Papillary RCC) – ۱۰–۱۵٪ کروموفوب (Chromophobe RCC) – ۵٪ نوع‌های نادر دیگر (Collecting duct, Medullary carcinoma)

۲. اپیدمیولوژی بیشتر در مردان شایع است (نسبت مرد به زن ~2:1). معمولاً در سنین 50–70 سال دیده می‌شود.

عوامل خطر: سیگار، چاقی، فشارخون بالا، دیالیز طولانی‌مدت، سندرم‌های ژنتیکی (مثل VHL). ۳. تظاهرات بالینی کلاسیک

(اما نادر): درد پهلو، خون ادراری (هماتوری)، توده شکمی اغلب غیر مشخص یا بی‌علامت و به طور تصادفی در سونوگرافی یا CT کشف می‌شود.

علائم سیستمیک: تب ناشناخته، کاهش وزن، آنمی، افزایش ESR/CRP ۴.

تشخیص الف) آزمایشات اولیه CBC، BUN، Cr، الکترولیت‌ها

آزمایش ادرار: خون ادراری میکروسکوپی یا ماکروسکوپی

ب) تصویربرداری

1. سونوگرافی: برای تشخیص اولیه توده کلیوی 2. CT با کنتراست:

استاندارد طلایی برای تشخیص و بررسی اندازه، مرحله، و عروق کلیوی 3. MRI:

زمانی که CT با کنتراست ممنوع باشد (نارسایی کلیه یا حساسیت به ید)

4. آنژیوگرافی یا PET: کمتر استفاده می‌شود، بیشتر در بررسی متاستاز

ج) بیوپسی معمولاً برای توده‌های کوچک یا مشکوک که نیاز به تصمیم درمانی غیرجراحی دارند، انجام می‌شود در بیشتر RCC‌ها، تشخیص بر اساس تصویربرداری است

۵. طبقه‌بندی و مرحله‌بندی

الف) TNM (AJCC 8th edition) T:

اندازه و نفوذ تومور N: درگیری غدد لنفاوی M: متاستاز دور

ب) سیستم Fuhrman/ISUP گرید سلولی بر اساس شکل هسته و ویژگی‌های میتوزی

۶. درمان الف) جراحی (اصلی‌ترین روش) نفرکتومی کامل:

در توده‌های بزرگ یا نزدیکی عروق مرکزی جراحی پارشیال (Partial nephrectomy):

در توده‌های کوچک (<4cm) یا بیمار با کلیه واحدی

ب) درمان سیستمیک برای متاستاتیک یا غیرقابل جراحی:

Targeted therapy: Sunitinib, Pazopanib, Cabozantinib Immunotherapy: Nivolumab, Pembrolizumab ترکیب‌ها بر اساس خط اول یا دوم درمان

ج) رادیوتراپی معمولاً در RCC نقش محدودی دارد، بیشتر برای کنترل درد یا ضایعات متاستاتیک

۷. پیگیری CT یا MRI شکم و لگن هر ۶–۱۲ ماه برای ۵ سال اول بررسی خون و عملکرد کلیه

۸. نکات کاربردی برای بیماران اغلب بیماران در مراحل اولیه بدون علامت هستند کشف زودهنگام شانس درمان کامل را افزایش می‌دهد سبک زندگی سالم و کنترل فشارخون و وزن می‌تواند ریسک را کاهش می دهد.