درمان ناباروری در مردان (Male Infertility)

ناباروری یعنی ناتوانی یک زوج در بارداری پس از ۱۲ ماه رابطه منظم بدون جلوگیری.

حدود ۴۰٪ از علل ناباروری مربوط به مردان است، پس بررسی دقیق در آقایان اهمیت زیادی دارد.

علل شایع ناباروری مردان

1. واریکوسل (شایع‌ترین علت قابل درمان ناباروری مردان)

2. انسداد مسیر اسپرم (مانند وازدفران یا اپیدیدیم)

3. اختلالات هورمونی (مثل کاهش تستوسترون یا FSH پایین)

4. عفونت‌ها (مثل اورکیت یا اپیدیدیمیت)

5. ناهنجاری‌های ژنتیکی (مثل سندرم کلاین‌فلتر)

6. علل ناشناخته (Idiopathic infertility)

مراحل بررسی ناباروری

۱. شرح حال دقیق پزشک درباره سابقه‌ی بیماری‌ها، داروها، جراحی‌های قبلی و سبک زندگی سؤال می‌کند.

۲. معاینه فیزیکی برای بررسی اندازه بیضه، وجود واریکوسل، اپیدیدیم و وازدفران.

۳. آزمایش اسپرم (Semen Analysis) مهم‌ترین تست اولیه است و شامل:

حجم مایع منی تعداد اسپرم حرکت (Motility) شکل اسپرم‌ها (Morphology)

توجه: اگر نتیجه غیرطبیعی باشد، معمولاً آزمایش ۲ تا ۳ بار با فاصله‌ی چند هفته تکرار می‌شود.

۴. بررسی‌های تکمیلی هورمون‌ها: FSH، LH، تستوسترون، پرولاکتین سونوگرافی بیضه:

برای بررسی واریکوسل یا انسداد آزمایش ژنتیکی در موارد آزواسپرمی بیوپسی بیضه:

برای تشخیص تولید اسپرم در داخل بیضه

درمان ناباروری در مردان درمان بسته به علت انجام می‌شود.

پزشک متخصص اورولوژی یا اوروانکولوژی بر اساس یافته‌ها تصمیم می‌گیرد. 

۱. درمان دارویی

در مواردی که علت هورمونی یا عملکردی باشد، از دارو استفاده می‌شود.

کلومیفن سیترات (Clomiphene Citrate)

باعث افزایش تولید LH و FSH و تحریک تولید اسپرم می‌شود.

گنادوتروپین‌ها (HMG، HCG)

برای تحریک مستقیم بیضه به تولید اسپرم.

در مردانی که سطح LH و FSH پایین دارند مؤثر است.

آنتی‌اکسیدان‌ها و مکمل‌ها شامل ویتامین C، ویتامین E، روی (Zinc)، سلنیوم و کارنیتین.

در بهبود کیفیت اسپرم در ناباروری‌های غیرقابل‌توضیح مفیدند.

۲. درمان جراحی

اصلاح واریکوسل

در مردانی که واریکوسل دارند و آزمایش اسپرم غیرطبیعی است.

همان‌طور که در بخش قبلی گفتیم، روش میکروسکوپیک بهترین نتیجه را دارد.

باز کردن انسداد مسیر اسپرم

در مواردی مثل انسداد وازدفران یا اپیدیدیم با وازووازوستومی یا وازوایپیدیدیموستومی انجام می‌شود.

برداشت اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم در موارد آزواسپرمی غیرانسدادی (وقتی اسپرم در مایع منی وجود ندارد اما در بیضه تولید می‌شود) از تکنیک‌های زیر استفاده می‌شود:

TESA: آسپیراسیون سوزنی از بیضه TESE: برداشت با برش کوچک از بافت بیضه Micro-TESE: برداشت با میکروسکوپ جراحی سپس اسپرم‌ها برای IVF یا ICSI استفاده می‌شوند.

۳. درمان با روش‌های کمک‌باروری (ART) در صورتی که درمان‌های دارویی یا جراحی مؤثر نباشند:

IUI (Intrauterine Insemination) تزریق مستقیم اسپرم شسته‌شده به داخل رحم.

مناسب برای موارد خفیف ناباروری.

IVF (In Vitro Fertilization)

ترکیب اسپرم و تخمک در محیط آزمایشگاه و انتقال جنین به رحم.

ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection)

تزریق مستقیم یک اسپرم به داخل تخمک.

روش انتخابی در مواردی با تعداد اسپرم بسیار پایین.

توصیه‌های مهم برای بهبود باروری

1. ترک سیگار و الکل

2. پرهیز از گرمای زیاد (سونا، لپ‌تاپ روی ران، لباس تنگ)

3. ورزش منظم و تغذیه سالم (سبزیجات، پروتئین، ویتامین‌ها)

4. کنترل استرس

5. درمان بیماری‌های زمینه‌ای (مثل دیابت و چاقی) 

چشم‌انداز درمان درمان ناباروری مردان بسیار موفق‌تر از گذشته شده است.

با استفاده از جراحی‌های دقیق و روش‌های کمک‌باروری،

امروزه در بیش از ۹۰٪ از موارد ناباروری مردانه می‌توان اسپرم به‌دست آورد یا بارداری طبیعی یا کمک‌شده ایجاد کرد.